Staf Van Elzen (Deurne, 30 mei 1915 – Antwerpen, 20 mei 1987) was een neo-expressionistisch kunstschilder die lange tijd in onze wijk gewoond en gewerkt heeft en die de natuur in onze wijk als inspiratiebron gebruikte voor zijn schilderijen.
Staf Van Elzen
De kunstenaar volgde zijn opleiding aan de Kunstacademie van Antwerpen waar hij tevens woonachtig was. In 1951 liet hij zich uitschrijven in Borgerhout en verhuisde naar Kontich. Hier bouwde hij eigenhandig zijn huis en atelier te midden van een weelderige tuin met allerlei fruitbomen met zicht op het Altenapark.
Het huis van Staf Van Elzen (Altenastr. 1)
Zijn oeuvre omvat een uiteenlopend gamma van olieverfschilderijen, portretten, landschappen, aquarellen, pentekeningen en “half-reliëf” houtsnijkunstwerken. Daarnaast versierde hij het timpaan boven de ingangsdeur van de Reepkenskapel te Kontich met een tekening in sgraffito-techniek. Zijn inspiratie zoekt en vindt hij voornamelijk in eigen tuin en het aangrenzende Altenapark. Bezijdens kunstenaar was hij tevens de stichter en voormalig directeur van de Gemeentelijke Academie voor Schone Kunsten te Kontich.
Uit Gazet van Antwerpen, 13 april 1992:
Kontich heeft Staf Van Elzen herdacht met een uitgebreide retrospectieve in de academie en door een straat te noemen naar de kunstschilder.
Wat Staf Van Elzen betekend heeft voor Kontich kan men waarnemen in een prachtig uitgebouwde kunstacademie, één der beste in Vlaanderen. Jan Peeters, zoon van wijlen Denys Peeters die over Staf Van Elzen een lijvig boek schreef, wilde het werk van zijn vader verder zetten. Hij opperde de idee om een retrospectieve aan Staf Van Elzen te wijden in de gemeente waar hij jarenlang woonde en werkte.
Vorige week werd de overzichtstentoonstelling officieel geopend in de gemeentelijke academie van Kontich die Staf Van Elzen precies vijfentwintig jaar geleden oprichtte.
Eerste schepen Mon Van den Hauwe, verantwoordelijk voor het kunstonderwijs, toonde zich fier en gelukkig met de retrospectieve. Het gemeentebestuur heeft er alle steun aan verleend.
Ere-rijksinspecteur voor het kunstonderwijs Teo Van Looij belichtte het leven en het werk van de kunstschilder die hij van jongsaf kende.
Cultuurschepen Jef Plasmans pikte hierop in en gaf een korte historische schets van Staf Van Elzen, die op 30 mei 1915 geboren werd en die harde tijden kende. Toen hij amper 8 jaar was overleed zijn vader. Staf leerde het beroep van schrijnwerker. ’s Avonds en tijdens de weekends volgde Staf Van Elzen de lessen in het vrij atelier van Jos Mous. Wanneer hij op 22-jarige leeftijd inschrijft aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen is hij tewerkgesteld als metselaar bij een aannemer. Hij wordt leerling van Baron Opsomer. Vanaf dan huurt hij een klein atelier aan de Stadswaag in Antwerpen.
Als lid van de Vesperkring in Tongerlo wandelt hij geregeld naar het Kempense dorpje om er de bijeenkomsten van deze kunstkring bij te wonen. In 1945 huwt hij in Borgerhout en op 26 mei 1950 komt Staf Van Elzen in Kontich wonen in zijn zelfgebouwde woning met atelier in de Altenastraat, vlakbij het mooie Altenapark.
Op zondag 22 december 1963 wordt de kunstschilder gehuldigd door het gemeentebestuur van Kontich naar aanleiding van zijn vijftigste verjaardag. Dan werd ook al een retrospectieve van zijn werken georganiseerd.
In 1967 wordt hij door toenmalig schepen van cultuur dokter Paul Bijttebier uitgenodigd om een gemeentelijk teken- en schilderacademie op te richten. Deze academie zal in de loop der jaren van twee leerkrachten, Staf Van Elzen en Hugo Leyers en dertig leerlingen uitgroeien tot een instelling met tien leerkrachten en meer dan 350 leerlingen.
Ondertussen schilderde Staf Van Elzen rustig verder en toen het landelijke Kontich uit zijn voegen groeide en de stad steeds dichterbij kwam, verhuisde Staf Van Elzen naar het voor hem rustiger en landelijker Limburgse Peer. Op 20 mei 1987 overleed de kunstschilder in Antwerpen.
Talrijke kunstcritici hebben zijn werk spontaan en terecht gerangschikt bij die van de beste schilders van zijn generatie en hebben Staf Van Elzen herhaaldelijk geprezen om zijn zelfzekere overtuiging die hij als schilder in ieder van zijn schilderijen heeft gelegd.
Na de plechtige opening van de retrospectieve werd de Staf Van Elzenlaan ingehuldigd, vlak achter de gemeentelijke academie.
Uit Gazet Van Antwerpen, 23 april 1992:
… Met de jaren ontpopte Staf Van Elzen zich tot een waardevol kunstenaar met een sterk karakter, die veel betekende voor Kontich. “Een poëtisch mens”, noemt schepen Plasmans hem, “die nochtans de stilte kon verbreken met een uitdrukking die in geen gewijde litanie te vinden was. Die in alle eenvoud de tuin van een buurman wou kopen met zes schilderijen, en die vaak ook de huisarts betaalde met schilderijen en tekeningen.”
Dit schreef Geertje Van Cauwelaert over Staf Van Elzen:
… hij vestigde zich na zijn huwelijk in Kontich. Van deze rustige, landelijke atmosfeer is Staf Van Elzen meer en meer gaan houden want hij trof er de landschappen aan die hem lief waren. Vanuit het brede tuinraam hebben wij, in zijn rustige woning, het groen, de bomen en de aankomende lente bewonderd en wij hebben begrepen dat het hem niet nodig was ver in het buitenland naar inspiratie te gaan zoeken. De schoonheid rondom zijn sober, gezellig huis, voor al wie het zien en aanvoelen wil. Hetzelfde landschap kan hem in ieder seizoen opnieuw boeien want steeds opnieuw brengt het hem nieuwe kleuren en nieuwe harmonieën. Een eenvoudige kale boom kan hem ontroeren en déze ontroering zet hij reeds op ons over wanneer wij enkel maar zijn schetsen bekijken. Het is de eenvoud van een tak die Staf Van Elzen met een paar lijnen tot volmaakte schoonheid omtovert. …
En zo schreef Denijs Peeters:
Na zijn huwelijk vestigde hij zich in Kontich, een landelijke streek, niet ver van het centrum, maar op een plaats waar de natuuur onaangeroerd was gebleven. Zijn dagelijks kontakt met het buitenleven veranderde weldra zijn visie. De onderwerpen die hij in de stad niet had gevonden, tenzij door opgedane impressies die het gevolg waren van zijn uitstappen naar het platteland, lagen nu uitgestrekt aan het venster van zijn atelier. Het waren landschappen met bomen, akkers en weiden en in de verte een huis dat nauwelijks zichtbaar was; alles onder een tot aan de horizon reikende lucht, veranderlijk in de verschillende seizoenen maar steeds even aangrijpend en machtig.
… Zelden heeft hij zijn motieven buiten zijn omgeving gezocht. Het landschap rondom zijn woning onderging nochtans tijdens het laatste jaar een gemoderniseerde verandering. Die evolutie van zijn levensmilieu heeft zijn schilderkunst geenszins beïnvloed…
In 2010 vond er een tentoonstelling plaats in Cultuurpunt Altena (kapel) rond het werk van Staf Van Elzen en Joris Olyslaegers.
Lees de toespraak van schepen van cultuur Annemie Kempenaers of bekijk de uitgebreide fotoreportage.
Altenawijk 
In de jaren ’70-’80 was Staf Van Elzen mijn tuinbuur. Staf woonde in de Altenastraat; ik, met mijn gezin, op de Antwerpsesteenweg. Zijn korte tuin lag haakrecht aan mijn lange, smalle tuin. Het grote venster van zijn atelier, op de eerste verdieping, keek uit op de lange haag tussen mijn tuin en die van de volgende gebuur. Tegen deze haag stonden twee merkwaardige bomen: een perelaar en een appelaar. De perelaar was een gehandicapt exemplaar; de stam was over heel de lengte in twee gekloven. Ondanks deze verminking stond hij iedere lente prachtig in bloei met een overvloed van witte bloemen. De appelaar, met zeer knoestige takken, had in zijn goede jaren vier verschillende appelsoorten gedragen. Door ouderdom bleven er toen nog twee soorten over. Om zich te verdedigen droeg hij ieder voorjaar twee grote tuilen roze en witte bloemen op zijn takken.
Een pand verder woonden Marie en Charel in een soort houten tuinhuis helemaal in boerengroen geschilderd. Verder stond het grote herenhuis, waar toen nog de directeur van Altena woonde. De blinde zijgevel was helemaal benageld met, door zon gebleekte rode leien.
Alles samen een prachtig kleurrijk gezicht, dat door Staf Van Elzen meermaals is geschilderd.
Tot er naast mijn tuin een dolgedraaide duivenmelker kwam wonen, die er een rommelig duivenhok bouwde, zo breed mogelijk; van haag tot haag. Hij eiste dat ik de bomen verwijderde. Wat ik natuurlijk weigerde. De overlaat heeft ze beide, met benzine in de grond, vernietigd. Het mooie schilderij samen met de bomen incluis.
Einde van het verhaal.